Dat goed scherp kunnen zien belangrijk is, dat weten we allemaal
Gelukkig krijgt dit voldoende aandacht in de gezondheidszorg. Als er wazig wordt gezien door een optische afwijking, dan kan dit vaak goed verholpen worden door het dragen van bijvoorbeeld een bril.
Wanneer dus uit onderzoek blijkt dat er geen oogafwijkingen zijn, wordt de optie “oogproblemen” die ervoor kunnen zorgen dat een kind lees en/of leerproblemen heeft van tafel geveegd. De ogen zijn immers gezond verklaard en het zicht is scherp.
Ruimtelijk zien
Maar wist je dat we maar 1% van ons netvlies gebruiken om scherp te kunnen zien en dat dus 99% van het netvlies gebruikt wordt voor het ruimtelijk zien. Het belang hiervan voor het leren wordt jammerlijk onderschat. Dit terwijl de organisatie van de verwerking van visuele informatie onder executieve functies valt. Het is een belangrijke bouwsteen van de cognitieve functies. Het helpt bij de ontwikkeling van het denkvermogen. Ze zorgen voor efficiënt, sociaal en doelgericht gedrag.
Met de ogen kijken we en wordt de informatie naar de hersenen gebracht.
De ogen zijn als het ware de antennes. In de hersenen wordt de visuele informatie verwerkt. De ruimtelijke informatie die bij je binnenkomt is bepalend voor hoe je de wereld om je heen waarneemt en ervaart. Verwerken de hersenen op een afwijkende manier de beelden, die via je ogen binnenkomt, dan kan dit van invloed zijn op:
- Het richten van beide ogen voor een langere tijd op het voorwerp. Bij een zwakke samenwerking van de ogen kost dit fixeren, scherpstellen, convergeren heel veel inspanning en energie.
- Betrouwbaar beeld kunnen vormen van de woorden, leessnelheid wordt beperkt door een zwakke oog-volgbeweging, zwak leesbegrip door beperkte integratie van waarnemen en voorstellen
- Veel fonetische fouten doordat er op gehoor geschreven wordt. Dit is een noodoplossing wanneer er beperkingen zijn in het zien. Er kan geen woordbeeld geautomatiseerd worden.
- Het herkennen en goed weergeven van vormen is van groot belang voor het schrijven.
- Rekenen: inschatten van afstand, begrip van hoeveelheid, onderscheiden van richting. Het automatiseren doet een beroep op het kunnen omgaan met ruimtelijke en abstracte rekenbegrippen als getallen en de bewerkingen +,-, x en :
- Uitvoeren en plannen
- Concentreren; de zwakke samenwerking van de ogen kost veel energie. Dit gaat tenkoste van de concentratie. Bij een zwakke samenwerking van de ogen neemt het gehoor automatisch een deel van de informatiewaarneming over. Het gehoor kan bij een visuele dysfuntie overprikkeld raken zodat een kind snel afgeleid kan worden.
- Motorische ontwikkeling: Denk hierbij aan het kunnen bepalen van afstand, bal vangen, springen en evenwicht.
Een goede oogsamenwerking is dus heel belangrijk
Richten de ogen te hoog, te laag, wordt er niet goed diepte gezien of kunnen zij een beeld moeilijk vasthouden (het fixeren) dan komt de informatie onvolledig en verstoord binnen en zullen de hersenen deze informatie afwijkend interpreteren. Een goed visueel systeem is dus van groot belang voor het leren en het lezen. Dyslexie lossen we er niet mee op, maar een zwakke samenwerking van de ogen kan dyslexie wel versterken.
Bij wie kan je terecht ?
Vaak krijg ik de vraag of er bij verdenking van een zwakke samenwerking van de ogen een afspraak moet worden gemaakt met de oogarts. Ik kan mij deze verwarring goed voorstellen, want een oogarts is er toch voor de ogen. In dit geval kan de oogarts je niet verder helpen. Een oogarts kijkt namelijk naar gezichtsscherpte en de gezondheid van je ogen. Deze oogmeting brengt geen visuele disfunctie aan het licht.
Een Orthoptist en een functioneel optometrist doen wel onderzoek naar een visuele disfunctie. Maar ook tussen deze twee zitten weer belangrijke verschillen.
Een orthoptist werkt vaak samen met een oogarts en kun je meestal ook in het ziekenhuis vinden. Een orthoptist doet onderzoek naar de oogstanden zoals scheelzien, lui oog en het goed kunnen kijken met twee ogen. De orthoptist hanteert een bepaalde waarde en kijkt dus of de samenwerking van de ogen binnen die gestelde waarden valt. Een Orthoptist kijkt niet naar het effect van een zwakke samenwerking bij bijvoorbeeld spelling-, lees- of concentratieproblemen.
Een functioneel optometrist start met een onderzoek naar de gezondheid van de ogen. Worden er hier problemen gezien dan wordt een kind doorgestuurd naar de oogarts. Zijn de ogen gezond dan volgt er een meting op het gebied van gezichtsscherpte en de kwaliteit van de samenwerking. Een goede functioneel optometrist kijkt naar alle 27 visuele functies in relatie tot leer-en gedragsproblemen.
Dan hebben we ook nog de visueel screener, zoals ik. Een visuele screening neem ik altijd af om een visuele disfunctie uit te sluiten bij de begeleiding van leer-en/of gedragsproblemen.
Ik ben opgeleid om een eerste screening te doen met behulp van een bioptor. Dit meetinstrument test o.a de samenwerking van de ogen, het richten van de ogen en de informatieverwerking met beide ogen. Daarnaast wordt er middels een visuomotorisch onderzoek gekeken naar de oogvolgbewegingen, het convergeren (naar binnen of buiten richten van de ogen) en accomoderen ( scherpstellen). Indien nodig zal ik jullie kind doorverwijzen naar een functioneel optometrist.
Hoe herken je problemen met de visuele waarneming;
- Lezen is vaak niet leuk
- Hoofdpijn, ‘oogpijn of leesogen’
- Slordig schrijven
- Zwakke concentratie
- Niet recht schrijven op een vel zonder lijnen
- Hoofd scheef houden tijdens lezen en/of schrijven
- Zwakke spelling
- Aanwijzen van de regel met lezen
- Last van fel licht
- Schoolwerk is vermoeiend
- +, -, x en : door elkaar halen
- Verstoord evenwicht
- Niet goed kunnen timen/inschatten van de afstand van bv een bal
Herken je bovenstaande klachten bij jouw kind, dan is het aan te raden om een visuele screening te laten doen. Als psychomotorische kindercoach weten wij hoe belangrijk het kijken en zien is. Wij zijn dan ook getraind en opgeleid om een visuele screening af te nemen en om aan de slag te gaan met eventuele problemen op dit gebied. Heel vaak krijg ik de vraag of ik ook een psychomotorische kindercoach weet in een ander deel van Nederland. Dus bij deze:
Vind een Psychomotorische kindercoach bij jouw in de buurt door op onderstaande link te klikken: